Υπό το μικροσκόπιο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας έχει τεθεί το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας, που αποτελεί τον εθνικό φορέα για την υποστήριξη και προώθηση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας στην Κύπρο.
Του Φάνη Μακρίδη
(δημοσιεύτηκε στον “Πολίτη” στις 14/07/2021)
Ασφαλείς πληροφορίες μας αναφέρουν ότι αρμόδιοι λειτουργοί της διεύθυνσης Ελέγχου Γ΄ της υπηρεσίας εστιάζουν την έρευνά τους στον τρόπο με τον οποίο το ίδρυμα αξιολογεί φακέλους εταιρειών και εν τέλει εγκρίνει χορηγίες εκατομμυρίων προς αυτές.
Σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πληροφορίες, αν και η σχετική διερεύνηση είναι σε πρώιμο στάδιο, ήδη ζητήθηκαν από το ΙδΕΚ διευκρινίσεις για κάποια ζητήματα και λήφθηκαν απαντήσεις περί τα τέλη Ιουνίου.
Καλά ενημερωμένη πηγή μας ανέφερε ότι το έναυσμα για το «κοσκίνισμα» του ΙδΕΚ αποτέλεσαν συγκεκριμένες αναφορές που σχετίζονται με μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ιδρύματος.
Ο λόγος για τον ταμία του Ιδρύματος Έρευνας και Προώθησης δρα Παναγιώτη Φιλήμη.
Τέσσερις εταιρείες συμφερόντων του έχουν λάβει, μόνο για το έτος 2019, πέραν των δύο εκατομμυρίων ευρώ ως επιχορήγηση, με στόχο την επένδυση στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας.
Για την ακρίβεια, το συνολικό ποσό που δόθηκε ανέρχεται στα 2.065.787 ευρώ και αφορά επιχορήγηση στις εταιρείες CY.R.I.C, iResTech Ltd, Aviolite και EMBRACE TECH LTD.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρώτη εκ των προαναφερθεισών εταιρειών το 2019 είχε επωφεληθεί με κονδύλια συνολικού ύψους 1.765.979 ευρώ.
Ο δρ Παναγιώτης Φιλήμης, που παρουσιάζεται ως διευθυντής σε συνολικά 20 εταιρείες, είναι ο μοναδικός μέτοχος της CY.R.I.C. Το όλο ζήτημα είχε τεθεί στη δημόσια σφαίρα συζήτησης τον περασμένο Μάρτιο. Είχε εγερθεί θέμα ασυμβίβαστου. Για τον απλούστατο λόγο: Βάσει των γεγονότων ο κ. Φιλήμης καλείται να λαμβάνει αποφάσεις ως μέλος του δ.σ. του ΙδΕΚ και να διαχειρίζεται οικονομικά ζητήματα του εθνικού αυτού φορέα υπό την ιδιότητα του ταμία. Την ίδια στιγμή το εν λόγω ίδρυμα στο οποίο συμμετέχει ως διοικητικό στέλεχος εγκρίνει μεγάλα ποσά σε εταιρείες συμφερόντων του.
Τι είπε ο δρ Φιλήμης
Βέβαια, ο ίδιος σε δημόσιες τοποθετήσεις του (22/03/2021) είχε απορρίψει τα πιο πάνω, λέγοντας ότι εξαιρείται όλων των αποφάσεων του ΙδΕΚ που σχετίζονται με παραχώρηση κονδυλίων σε εταιρείες που τα διεκδικούν.
Κατηγορηματικός ο υφυπουργός
Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και τα όσα είχε αναφέρει την ίδια περίοδο ο υφυπουργός Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής Κυριάκος Κόκκινος. Ο τελευταίος, πέρα από πολιτικός προϊστάμενος του ΙδΕΚ που είναι, διετέλεσε και πρόεδρος του ιδρύματος από το 2018 μέχρι και την 1η Μαρτίου του 2020. Ανάμεσα σε άλλα ανέφερε ότι οι αξιολογητές των εταιρειών που διεκδικούν κονδύλια από το ΙδΕΚ είναι ξένοι που δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους, αλλά ούτε και σχετίζονται με οποιονδήποτε τρόπο με διοικητικά στελέχη του ιδρύματος.
Εξάλλου, σε γραπτή δήλωσή του ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας δρ Νικόλαος Μαστρογιαννόπουλος πρόβαλε τη θέση ότι «το καταστατικό και ο κανονισμός λειτουργίας του ΙδΕΚ ορίζουν τη σύγκρουση συμφέροντος και τον τρόπο χειρισμού του», αποκλείοντας κάθε ενδεχόμενο για ύπαρξη ασυμβίβαστου.
Εκατοντάδες εκατομμύρια
Το ΙδΕΚ είναι ο εθνικός φορέας για την υποστήριξη και την προώθηση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας στην Κύπρο. Ο κρατικός αυτός φορέας αντλεί τον προϋπολογισμό του από την κυπριακή πολιτεία αλλά και από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το δ.σ. διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο. Οι πόροι του ταμείου του, σύμφωνα με το καταστατικό του, προέρχονται από (α) κρατική χορηγία, (β) την Ευρωπαϊκή Ένωση, (γ) πηγές ξένης τεχνικής βοήθειας, (δ) πηγές του ιδιωτικού τομέα συμπεριλαμβανομένων χρηματοδοτήσεων, δωρεών, εισφορών ή άλλων τρόπων παροχής οικονομικής βοήθειας και εσόδων.
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου της Κυπριακής Δημοκρατίας, το ΙδΕΚ είχε αντλήσει τα ακόλουθα κονδύλια από το κράτος: 2016 – 13,7 εκατ., 2017 – 13,9 εκατ., 2018 – 13,0 εκατ., 2019 – 15,0 εκατ.
Εξάλλου, σύμφωνα με ανακοίνωση του ιδρύματος, κατά τον Μάρτιο του 2021 τα κονδύλια που εξασφαλίζει η Κύπρος από την ΕΕ ανέρχονται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.
Στην εν λόγω ανακοίνωση σημειώνονταν χαρακτηριστικά τα ακόλουθα: «Εντυπωσιακά είναι τα αποτελέσματα από τη συμμετοχή της Κύπρου στο μεγαλύτερο χρηματοδοτικό πρόγραμμα δραστηριοτήτων Έρευνας και Καινοτομίας (Ε&Κ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ‘ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020’, το οποίο ολοκληρώθηκε επίσημα τον Δεκέμβριο του 2020, με την άντληση χρηματοδότησης από κυπριακούς φορείς να ξεπερνά τα €290 εκατομμύρια».
Επιπλέον, σύμφωνα με τα όσα γνωστοποίησε το ΙδΕΚ τον περασμένο Φεβρουάριο (24/02/2021), 85 κυπριακές καινοτόμες επιχειρήσεις εξασφάλισαν χρηματοδότηση πέραν των €20 εκατομμυρίων μέσα από τα Προγράμματα Επιχειρηματικής Καινοτομίας που προκήρυξε το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας, με σκοπό τη δημιουργία και ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών με διεθνή προσανατολισμό.
Επιβεβαιώνει στον «Πολίτη» ο δρ Μαστρογιαννόπουλος
Ο δρ Μαστρογιαννόπουλος σε τηλεφωνική μας επικοινωνία εντός της χθεσινής ημέρας επιβεβαίωσε ότι το ΙδΕΚ είναι υπό το μικροσκόπιο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας και μάλιστα ότι ζητήθηκαν από το ίδρυμα διευκρινίσεις.
«Έχουμε απαντήσει σε όλα τα ερωτήματα. Δεν έχουμε κάτι να κρύψουμε άλλωστε» ήταν η χαρακτηριστική του τοποθέτηση στον «Π».
Παρά το γεγονός ότι θέσαμε θέμα ασυμβίβαστου για τον δρα Φιλήμη (έχει διπλή ιδιότητα, αυτήν του μέλους του δ.σ. του ΙδΕΚ και αυτήν του επιστήμονα-επιχειρηματία), ενέμεινε στη δική του θέση. Έκανε λόγο για σειρά μέτρων και ασφαλιστικές δικλίδες, οι οποίες βάσει των τοποθετήσεών του αποκλείουν τις όποιες σκιές στη διαδικασία αξιολόγησης των προτάσεων.
