Η διπλή ιδιότητα του μέλους του δ.σ. του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ), Παναγιώτη Φιλήμη, αποτέλεσε αντικείμενο εξέτασης από την Ελεγκτική Υπηρεσία.
Όπως γράψαμε και στην έκδοση της περασμένης Τετάρτης (14/07), κονδύλια που διαθέτει το ΙδΕΚ καταλήγουν σε εταιρείες συμφερόντων του ταμία του, δρα Παναγιώτη Φιλήμη. Μόνο σε μια χρονιά -κατά το 2019- τέσσερις εταιρείες στις οποίες έχει άμεση εμπλοκή έλαβαν επιχορηγήσεις μέσω του ΙδΕΚ, συνολικού ύψους 2.065,787 ευρώ.
Σύμφωνα, λοιπόν, με ασφαλείς πληροφορίες που εξασφαλίσαμε εντός της χθεσινής ημέρας, στις διευκρινίσεις που ζήτησε από το ίδρυμα εντός του Ιουνίου το αρμόδιο τμήμα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, περιλαμβάνεται ειδικό ερώτημα και για την περίπτωση του κ. Φιλήμη και τη διπλή του ιδιότητα.
Καλά ενημερωμένη πηγή, μας επιβεβαίωσε το όσα καταγράφουμε πιο πάνω, χωρίς ωστόσο να επεκταθεί. Άλλωστε, το γεγονός ότι το ΙδΕΚ κλήθηκε από την Ε.Υ. να δώσει κάποιες διευκρινίσεις, το επιβεβαίωσε και ο ίδιος ο επικεφαλής επιστήμονάς του και πρόεδρός του, δρ Νικόλαος Μαστρογιαννόπουλος. Ο τελευταίος μας είχε δηλώσει την περασμένη Τρίτη ότι το ίδρυμα του οποίου προΐσταται, έχει απαντήσει με επιστολή στα όσα του ζητήθηκαν.
Σε πρώιμο στάδιο
Αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να ειπωθεί με σιγουριά κατά πόσον θα γίνει ενδελεχής έρευνα από την αρμόδια υπηρεσία της Δημοκρατίας.
Σύμφωνα με πληροφόρηση που αντλήσαμε και μεταφέραμε την περασμένη Τετάρτη, η εξέταση του ζητήματος είναι -για την ώρα- σε πρώιμο στάδιο.
Την ίδια στιγμή, όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, δεν έχει γίνει αξιολόγηση των απαντήσεων που δόθηκαν από το ΙδΕΚ.
Σε περίπτωση που προχωρήσει ο έλεγχος, τότε αναμένεται να πέσει φως σε όλες τις παραμέτρους. Θα φανεί, ταυτόχρονα, ο βαθμός στον οποίο το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας εμπλέκεται στη διαδικασία προώθησης κονδυλίων σε εταιρείες που τα διεκδικούν μέσω των προγραμμάτων του.
Εξυπακούεται πως με την ολοκλήρωση του ελέγχου, αν τελικά δοθούν οδηγίες για να γίνει, θα δημοσιοποιηθεί σχετική έκθεση από την Ελεγκτική Υπηρεσία.
Σύγκρουση συμφέροντος
Αρμόδιο πρόσωπο με καλή γνώση, όχι μόνο του εν λόγω θέματος με τον δρα Παναγιώτη Φιλήμη, αλλά και γενικότερα ζητημάτων που έχουν να κάνουν με το ασυμβίβαστο, σχολιάζοντας στον «Πολίτη» την εν λόγω υπόθεση, έκανε λόγο για περίπτωση η οποία χρήζει εξέτασης.
«Σε πολλά επαγγέλματα ή διοικητικά συμβούλια υπάρχουν συγκεκριμένα πρότυπα, τα οποία περιλαμβάνουν και πρόνοιες για περιπτώσεις σύγκρουσης συμφέροντος», μας ανέφερε χαρακτηριστικά.
Και πρόσθεσε: «Υπάρχουν πρόνοιες ακόμα και για βαθμούς συγγένειας και γενικότερα διαδικασίες που διασφαλίζουν ότι λόγω σχέσεων και ιδιοτήτων, ένα πρόσωπο δεν θα τύχει ευνοιοκρατικού χειρισμού».
Επιμένουν
Παρ’ όλα τα πιο πάνω, ο αρμόδιος υφυπουργός (Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής) Κυριάκος Κόκκινος, ο επικεφαλής του ΙδΕΚ Νικόλαος Μαστρογιαννόπουλος, αλλά και ο ίδιος και ο κ. Φιλήμης, ξεκαθαρίζουν πως οι διαδικασίες που ακολουθούνται είναι διαφανείς και αποκλείουν τη σύγκρουση συμφέροντος.
Θυμίζουμε ότι το θέμα είχε τεθεί στη σφαίρα της δημόσιας συζήτησης από τον περασμένο Μάρτιο και είχαν προβεί σε τοποθετήσεις στον υπογράφοντα όλοι οι εμπλεκόμενοι αξιωματούχοι.
Ο κ. Κόκκινος είχε αναφέρει, συγκεκριμένα, ότι η αξιολόγηση των προτάσεων εταιρειών που διεκδικούν κονδύλια από το ΙδΕΚ γίνονται από ξένους εμπειρογνώμονες. Είχε προσθέσει ότι η διαδικασία με τις αξιολογήσεις εκάστης πρότασης είναι τέτοια που δεν επιτρέπει λήψη μη αξιοκρατικών αποφάσεων. Ο κ. Κόκκινος, πέραν από αρμόδιος πολιτικός προϊστάμενος, διετέλεσε και πρόεδρος του ΙδΕΚ.
Στα ίδια επίπεδα κυμαίνονταν και οι γραπτές θέσεις που μας είχε αποστείλει την ίδια περίοδο ο επικεφαλής του ιδρύματος δρ Νικόλας Μαστρογιαννόπουλος.
Τέλος, ο κ. Φιλήμης, όταν του υποβάλαμε σχετικό ερώτημα για τη διπλή του ιδιότητα, αυτή του μέλους του δ.σ. ΙδΕΚ και αυτή του επιστήμονα/επιχειρηματία, μας είχε αναφέρει ότι εξαιρείται όλων των διαδικασιών που δύνανται να επηρεάσουν τη διαδικασία αξιολόγησης προτάσεων εταιρειών.
Το μέγα ερώτημα
Το εγειρόμενο ερώτημα, βάσει των πιο πάνω θέσεων, έγκειται στο εξής: Αν ο δρ Φιλήμης λόγω της ιδιότητας του επιστήμονα και επιχειρηματία έχει τόσο περιορισμένο ρόλο στο δ.σ. του ΙδΕΚ, ποιος ο λόγος τότε να συμμετέχει σε αυτό;
Το πιο πάνω ερώτημα φαντάζει ακόμη πιο εύλογο αν αναλογιστούμε τις παραμέτρους του καταστατικού του ΙδΕΚ. Στη σχετική «Ιδρυτική Πράξη» απαριθμούνται οι σκοποί που υπηρετεί. Τρία σημεία φανερώνουν ξεκάθαρα πως το ίδρυμα καταρτίζει την πολιτική που ακολουθείται στον τομέα των επιχορηγήσεων καινοτόμων προγραμμάτων.
Τα απαριθμούμε:
«(3) Η παρακολούθηση των δραστηριοτήτων επιστημονικής έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας στην Κύπρο, στην Ευρωπαϊκή Ένωση και διεθνώς.
(4) Ο εντοπισμός κατάλληλων θεμάτων για διεξαγωγή ερευνητικής εργασίας και ανάπτυξη καινοτομίας, λαμβάνοντας υπόψη και τη μακροχρόνια στρατηγική της Κύπρου στους τομείς έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας.
(5) Ο σχεδιασμός και προκήρυξη προγραμμάτων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας σε επιλεγμένες θεματικές περιοχές.
(6) Η αξιολόγηση των δυνατοτήτων φορέων ή ατόμων για διεξαγωγή έρευνας και ανάπτυξη καινοτομίας».
Αν ο ταμίας του ΙδΕΚ εξαιρείται ακόμη και των αποφάσεων που έχουν να κάνουν γενικότερα με θέματα κατάρτισης της πολιτικής του ιδρύματος (όπως αυτά που περιγράφονται πιο πάνω), τότε δεν υπάρχει και λόγος συμμετοχής του στο διοικητικό συμβούλιο.
Κύριος μέτοχος
Στη σημερινή μας έκδοση δημοσιεύουμε και έγγραφο που αποδεικνύει τη σχέση του δρα Παναγιώτη Φιλήμη με τη μια εκ των τεσσάρων εταιρειών συμφερόντων του, οι οποίες έλαβαν συνολικά 2.065,787 ευρώ κατά το 2019.
Πρόκειται για την CY.R.I.C CYPRUS RESEARCH AND INNOVATION CENTER LTD, της οποίας είναι ο μοναδικός μέτοχος, σύμφωνα με την έρευνά μας στον Έφορο Εταιρειών.
Ποσό ύψους 1.765.979 ευρώ έχει καταλήξει σε αυτήν.
Όσο για τις άλλες τρεις εταιρείες, είναι η iResTech Ltd, η Aviolite και η EMBRACE TECH LTD.
Για όλα όσα έχουμε καταγράψει στο παρόν δημοσίευμα, έχουμε και τα απαραίτητα επιβεβαιωτικά έγγραφα.
Να σημειώσουμε ακόμη ότι δεν καταλογίζουμε στον δρα Φιλήμη κάποια αξιόποινη ενέργεια, παρά μόνο θέτουμε το θέμα του ασυμβίβαστου και τη σύγκρουση συμφέροντος.
Ο τελευταίος είναι μέλος του δ.σ. του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας από το 2014, οπότε ο φορέας ονομαζόταν Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας (ΙΠΕ). Από το 2018 ο κ. Φιλήμης έχει το πόστο του ταμία. Στις 3 Απριλίου 2019, οπότε διορίστηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο το νέο του δ.σ., ο οργανισμός μετονομάστηκε από Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας σε Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας.
Το 9μελες δ.σ. διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο.
Το ΙδΕΚ είναι ο εθνικός φορέας για την υποστήριξη και προώθηση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας στην Κύπρο.
Αντλεί τον προϋπολογισμό του από την κυπριακή πολιτεία, αλλά και από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το δ.σ.. διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο. Οι πόροι του Ταμείου του προέρχονται, μεταξύ άλλων, από κρατική χορηγία και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Διαχειρίζεται μεγάλα ποσά.
Είναι ενδεικτικό ότι μόνο στο πλαίσιο του προγράμματος «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» αντλήθηκαν από κυπριακούς φορείς συνολικά €290 εκατ.
